Fjárdráttur Alberti's og samsvörun í nútímann

Þann 8. september 2008 voru 100 ár liðin síðan Daninn Peter Adler Alberti játaði á sig fjárdrátt í sparisjóði sem hann hafði stjórnað í langan tíma, frá 1890.    Alberti var dómsmálaráðherra Dana 1901 þar til um mitt ár 1908 og var svo Íslandsmálaráðherra í hjáverkum 1901 til 1904 þegar hann skipaði Hannes Hafstein Íslandsmálaráðherra með sæti í Reykjavík (Heimastjórnin).     Alberti var harðdrægur maður eins og danir lýsa honum "Som taler var han uforfærdet i forsvar og ubarmhjertig i angreb."    Hann innleiddi hegningu fyrir kynferðisafbrot, allt að 27 vandarhöggum sem karlmenn á aldrinum 15 -55 ára áttu að þola fyrir nauðganir og valdbeitingu.    Vinsældir Alberti döluðu eftir sem á leið þar sem hann þótti hygla sjálfum sér of mikið.     Var hann því látinn hætta sem ráðherra í ágúst 1908 en fékk titilinn "geheimekonferensråd" sem er aðalslegur heiðurtitill.   Um mitt ár 1908 komu tveir endurskoðendur frá ríkisendurskoðun á skrifstofu dómsmálaráðherrans og vildu fá aðgang að skjölum í bankahólfi embættisins.     Alberti varð mjög reiður og sagði þetta móðgun við mann í hans stöðu.    Þegar annar endurskoðandinn hélt sig fast við að vilja lyklana að skápnum, rétti Alberti honum þá og sagði: "Herrar mínir, ef þið opnið þennan skáp er ég ekki dómsmálaráðherra lengur."    Við það guggnuðu endurskoðendurnir og drógu sig til baka!   Þann 8. september fór Alberti sjálfur í dómshúsið í Kaupmannahöfn og játaði fjársvik.     Það var þó víst aðeins dagaspursmál að fjársvikin væru opinberuð af dagblaðinu Politiken.    Þetta var reginhneyksli, sérstaklega þar sem Friðrik 8. var nýbúinn að veita honum þessa mjög háu viðurkenningu eftir ráðgjöf forsætisráðherrans J.C. Christensen sem í kjölfarið varð að segja af sér og ríkisstjórnin fór frá.     Alberti fékk svo 8 ára fangelsisdóm fyrir fjársvikin en þau fólust einmitt í að hann var í hlutabréfaviðskiptum með peninga sparisjóðsins og hafði tapað 15-18 milljónum DKK, um 1 milljarði DKK að núvirði!

 

Það er svolítið sérstakt að lentum við íslendingar í fjármálahneyksli (sem hluti af Danaveldi) sem svo er að endurtaka sig nú 100 árum síðar.     Og enn skrýtnara er að það er maðurinn sem skipaði Hannes Hafstein fyrsta ráðherra Íslands sem lendir í þessu og Hannes Hafstein er svo einn af uppáhaldsmönnum Sjálfstæðisflokksins (og margra annara reyndar!) sem segja má að sé "velgjörðarflokkur" okkar í sambandi við núverandi bankahrun! Má ekki segja - enginn Sjálfstæðisflokkur = ekkert bankahrun - eða er það of langt gengið??!

 

Óskandi væri þó að núverandi ríkisstjórn tæki þá snöfurmannlegu ákvörðun að segja af sér sem fyrst - hún hefur þarna 100 ára gamla fyrirmynd og tilefni afsagnar í dag er ólíkt meira finnst mér!